Gruszki – niewielka osada otulona lasami Puszczy Białowieskiej, położona w województwie podlaskim, w powiecie hajnowskim, nad rzeką Narewka.
Początkowo miejscowość należała do dóbr Narewka. W spisie właścicieli ziemi w guberni grodzieńskiej z 1890 r., Gruszki wymienione są jako przysiółek wsi Guszczewina. Na przełomie XIX i XX wieku powstała tu huta szkła. Była to pierwsza huta w regionie i a jej właścicielem był Żyd Birenbaum. Jednak z uwagi na trudności z transportem, zakład przeniesiono do miejscowości Planta, w pobliżu torów kolejowych i ostatecznie do Narewki. Wyroby eksportowano głównie do Rosji.
Przed wybuchem II wojny światowej osada liczyła 7 gospodarstw, które zamieszkiwało ok. 35 osób. W ramach akcji „oczyszczania Puszczy Białowieskiej”, 31 lipca 1941 r. żołnierze niemieccy dokonali pacyfikacji wsi. Zmuszono mieszkańców do opuszczenia swych posesji w ciągu dwóch godzin, zezwalając zabrać jedynie żywność, odzież i jedną krowę. Wszystkich mieszkańców przewieziono do wsi Pawły (pow. białostocki). Pozostałe mienie hitlerowcy rozkradli, a zabudowania doszczętnie spalili.
Współcześnie
Dziś znaczna część gospodarstw została wykupiona przez osoby z zewnątrz i traktowane są jako posesje letniskowe. Osada jest siedzibą Nadleśnictwa Browsk, które przygotowało tu szereg atrakcji. W 2003 roku powstał Ośrodek Edukacji Przyrodniczej, gdzie organizowane są wystawy przyrodnicze, a także park edukacji przyrodniczo-leśnej, składający się z kilku obiektów edukacyjnych. W szczególności przyciąga i zachwyca Herbarium, którego strzeże Lasowid, o czterech twarzach symbolizujących cykliczność pór roku. I o każdej porze roku odnajdziemy tu osobliwości przyrodnicze. Obserwować je można na umieszczonych w ogrodzie ławkach, a nawet altanach. Sporą atrakcją ogrodu jest również zegar słoneczny. W pobliżu Herbarium powstały ścieżki edukacyjne: „Złoty Szlak Św. Eustachego”, „Szlakiem Żubra” i „Szlakiem orlika krzykliwego”, a także „Miodowa ścieżka Edukacyjna” przy której znajduje się plac zabaw.
Z inicjatywy Lasów Państwowych w 2017 roku odsłonięto pomnik sanitariuszki AK, Danuty Siedzikówny „Inki”, którą w 1946 roku skazano na śmierć przez NKWD i rozstrzelano. Pomnik znajduje się przy budynku Nadleśnictwa Browsk. Miejsce nie jest przypadkowe. Siedzikówna urodziła się w sąsiedniej wsi Guszczewina.
Przez miejscowość przebiega szlak rowerowy Green Velo.
Źródło:
- Dobra i miasteczko Narewka na tle dziejów regionu; Dorota Michaluk; 1997r.
- Borys Nikitiuk; Ziemia Hajnowska (1939-2003)
Dodaj komentarz na Facebooku