Ruch wspólnotowy w Prusach Wschodnich był pokłosiem wielkiego nurtu religijnego obejmującego zarówno Europę jak i Amerykę Północną. Narodził się wśród członków kościoła luterańskiego, którzy nie znajdując w nim odpowiedniego oparcia, stworzyli własne ugrupowania, różniące się stosunkiem do kościelnej hierarchii. Tak powstał ruch gromadkarski, który w drugiej połowie XIX wieku zyskał na Mazurach ogromną popularność.
