Księży Lasek – wieś położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie szczycieńskim.
Księży Lasek, dawniej Fürstenwalde lub Nowa Wieś, powstał po 1766 roku i miał charakter wsi szkatułowej. Fundusze na założenie takich wsi oraz uzyskiwane z nich dochody trafiały do szkatuły książęcej. Stąd nazwa „osadnictwo szkatułowe”. Chłopi mieli dziedziczne prawo posiadania uprawianych włók.
Miejscowość leżała przy dawnej granicy Prus i mimo słabych gleb dzięki płożeniu rozwijał się dość szybko. Pierwszymi jej mieszkańcami byli: 14 pruskich kolonistów (m.in. Jan Riemeck i Friedrich Lipka) i sześciu polskich (m.in. Bartek Katzmarzik i Woytek Dombrowski). W 1782 r. wieś liczyła 21 chałup, a w 1858 roku – 50 chałup. Z czasem znacząco wzrosła liczba polskich rodzin, a w połowie XIX wieku we wsi zamieszkała ośmioosobowa rodzinna żydowska. Poprawa stanu dróg po 1930 roku przyczyniła się do rozwoju wsi. Powstały gospody, sklepy spożywcze, wzrosła liczba rzemieślników. I już w 1939 r. miejscowość liczyła 81 gospodarstw z ok. 500 mieszkańcami.
Parafia w Księżym Lasku
Początkowo mieszkańcy należeli do parafii w Jerutkach. W roku 1816 utworzono w Księżym Lasku parafię ewangelicką i zbudowano pierwszy drewniany kościółek, zaprojektowany przez Karla Friedricha Schinkela. Budynek od wewnątrz otynkowany był gliną, posiadał drewnianą wieżę i 3 dzwony. Jak podaje Agaton Harnoch w „Kronice i statystyce kościołów protestanckich w prowincjach Prus Wschodnich i Zachodnich 1890” nabożeństwa odprawiane były w języku polskim, a co 4 tygodnie w niemieckim.
Z uwagi na bardzo zły stan świątyni, podjęto w 1928 roku decyzję o jej rozbiórce i w to miejsce postawiono murowany kościół, który poświęcono 31 maja 1931 r. Barokowy ołtarz i ambona pochodzą z kościoła w Rozogach.
Grupa „świętych”
Utworzenie parafii w Księżym Lasku miało na celu ograniczenie rozwijającej się w regionie grupy „świętych”, która to w opinii miejscowych władz miała mieć główną siedzibę właśnie w Księżym Lasku.
Członkowie grupy uważali instytucję Kościoła za bezużyteczną, a ceremonialne nabożeństwa za niepotrzebne. Ich zdaniem uczestnictwo w cotygodniowym nabożeństwie i przyjmowanie komunii przynosić miało więcej szkody niż korzyści. Poprzez przyjmowany sakrament wierni zostawali oczyszczeni z wszystkich grzechów, na nowo więc grzeszyli. Członkowie sekty uważali, że kościół powinno nosić się w sercu. Tworzyli oni zamkniętą kastę i wyrzekali się tych członków rodzin, którzy nie przyłączali się do grupy. Byli to ludzie spokojni, którzy wewnątrz stworzonego przez siebie społeczeństwa traktowali się na równi.
„W parafiach Wielbark, Jerutki i Księży Lasek istnieje osobliwa sekta, która właściwie nie ma nazwy, ale przez lud wiejski zwana jest „świętą”. Jej wyznawcy nie kłaniają się nikomu, aby przy okazji nie pozdrowić złodzieja czy innego nicponia. Trzymają się z dala od kościelnych obrządków i komunii, odprawiają natomiast w zamkniętym kole specjalne nabożeństwa i bardzo surowe ćwiczenia modlitewne. Jakkolwiek za swe zadanie uważają osiągnięcie wysokiego stopnia świętości, jednakże w szmuglu nie pozostają w tyle za resztą mazurskiego rodu”. Relacja Friedricha Salomona Oldenberga z 1865 r. Źródło: U źródeł gromadkarstwa : o grupie „świętych” na Mazurach, Grzegorz Jasiński.
Współcześnie
Według spisu powszechnego w 2021 roku wieś liczyła 175 mieszkańców. W latach 1998-2021 liczba ta zmalała o 24 proc.
Źródło:
- Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu, przew. red. Jan Jałoszyński, Olsztyn 1962;
- www.kreis-ortelsburg.info;
- Grzegorz Jasiński; U źródeł gromadkarstwa : o grupie „świętych” na Mazurach; 1996;
- sammlung.smb.museum
Dodaj komentarz na Facebooku