Klukowicze – podlaska wieś położona w powiecie siemiatyckim.
Według spisu powszechnego w 2021 r. Klukowicze zamieszkiwało 150 osób. W latach 1998-2021 liczba mieszkańców zmalała o blisko 60 proc.
Początki wsi sięgają XV wieku, gdy jako folwark zarządzana była przez bojarski ród Turów. Po podziale dóbr ziemskich Turów, co kilkadziesiąt lat folwark w Klukowiczach zmieniał swoich właścicieli. W I połowie XVII w. Klukowicze przeszły w ręce Piotra Kochlewski, sędziego brzeskiego, działacza kalwińskiego. Kochlewski rozbudował dwór i nadał posiadłości regularny, barokowy układ.
Podczas powstania styczniowego w dworskiej stajni i kaplicy znajdującej się w majątku, ukrywali się powstańcy. Po upadku powstania władze carskie skonfiskowały majątek i wystawiły go na sprzedaż. Nowym właścicielem został major Edward Minkelde, który dokonał renowacji podupadłej wówczas siedziby. W nowej lokalizacji wybudował drewniany dwór, a obok dworu kamienne budynki gospodarcze: maślarnię, spichlerz i oborę. Jednak przed 1910 rokiem dwór podpalono. Straty wyniosły 40 tys. rubli.
Budowa obecnej zabudowy dworskiej
Trzy lata później folwark przejął Krzysztof Jakimowicz Atup. Postawił on nowy drewniany dwór, który zachował się do dziś. Nowy właściciel rozbudował gospodarstwo, zwiększył obszar sadów i wykopał nowe stawy. W 1921 roku majątek liczył 12 budynków, w których mieszkało blisko 90 osób. Po wywiezieniu Krzysztofa Atupa z rodziną w głąb Rosji w 1939r. zabudowania dworskie zdewastowano. Po wojnie część gruntów majątku rozparcelowano, a pozostałą cześć zabudowaniami dworskimi przekazano Gminnej Spółdzielni w Klukowiczach. W 2003 roku zespół dworsko-ogrodowy w Klukowiczach znalazł się w rejestrze zabytków. To jednak nie uchroniło go przed dalszą destrukcją. Obecnie majątek znajduje się w rękach podlaskiej spółki.
W nocy z 8 na 9 kwietnia 1945 r. partyzanci wykonali wyroki kary śmierci na sołtysie Klukowicz, jako jednego z listy skazanych przez WSS Obwodu AKO Bielsk Podlaski.
„Praca na terenie gminy Klukowicze jest ciężka. Bandy w dalszym ciągu grasują, grabią i terroryzują ludność. Z milicją trudno jest nawiązać współpracę, bo milicjanci sami chętnie zajmują się grabieżą” – skarżył się tow. Burycz, wójt gminy Klukowicze, we wrześniu 1945 r. podczas Konferencji Powiatowej PPR w Bielsku Podlaskim.
Arabski skarb
W 1945 w pobliżu Klukowicz miejscowy rolnik podczas orki znalazł skarb z prawie 1000 srebrnymi monetami. Podczas badań okazało się, że wybito je na terenie dzisiejszego Iraku między VIII a X wiekiem. Monety znajdowały się glinianym garnku. A zakopano je około 911-912 roku. Odkrycie to świadczy, że Klukowicze miały w tym czasie duże znaczenie, jako miejsca, przez które przewożono, lub do którego dowożono monety arabskie.
Podczas badań archeologicznych przeprowadzonych w latach 90. XX wieku, okazało się, że w odległości 3 km od Klukowicz, przy drodze do Zubacz, znajduje się wczesnośredniowieczne grodzisko, o owalnym kształcie którego średnica wynosi obecnie ok. 105 x 135 m. W przeszłości otoczone było trzema walami i trzema fosami. Datowane jest na X wiek, co oznacza że założono go w podobnym czasie co grody w Zbuczu oraz Zajączkach. Jego powstanie łączone jest z funkcjonowaniem szlaku handlowego prowadzącego z Kijowa i Brześcia na tereny bałtyjskie.
Źródło:
- Wyniki badań wykopaliskowych grodziska w Klukowiczach na Podlasiu; Zbigniew Kobyliński;
- Dariusz Wach, Urszula Kobylińska, 2003r;
- Bojownicy kapłani za sprawę kościoła i ojczyzny w latach 1861-1915 : materiały z urzędowych świadectw władz rosyjskich, archiwów konsystorskich, zakonnych i prywatnych. Cz. 2, Dawna Litwa i Białoruś. T. 1. Paweł Kubicki; Sandomierz 1938;
- Białorusini i stosunki polsko-białoruskie na Białostocczyźnie 1944–1956, Sławomir Iwaniuk, Białystok 1996;
- Osadnictwo wschodniej Białostocczyzny; Jerzy Wiśniewski; Kraków 1977
Dodaj komentarz na Facebooku