Jakubów – wieś położona w województwie mazowieckim, w powiecie mińskim.
Pierwsze informacje na temat osady pochodzą z XV wieku, kiedy to dla szybszego rozwoju osady biskup płocki Ścibor przekazał swemu bratu Jakubowi, kasztelanowi czerskiemu, fundusze na budowę kościoła parafialnego. Tak w 1473 r. powstał Jakubów, a w nim parafia św. Anny. Początkowo w skład parafii wchodziły jedynie dwie wsie: Jakubów i Łaziska. Z czasem przybywało mieszkańców, powstawały nowe osady. I w 1576 r. do parafii należały już: Czarna, Brzozowica, Jędrzejów, Moczydła, Przytoka, Rysie, Rządza i Szczytnik. W 1657 roku świątynia została obrabowana i zniszczona przez Kozaków i Szwedów. Drugą świątynię konsekrował w 1688 r. ks. bp Hieronim Wierzbowski.
Jakubów od początku swego istnienia pełnił funkcję osady targowej, leżącej przy czerskim trakcie. W wyniku III rozbioru Polski osada znalazła się w zaborze austriackim, a parafia w Jakubowie weszła w skład Diecezji Lubelskiej. W 1818 roku parafię przypisano do nowo powstałej archidiecezji warszawskiej. Obecną świątynię wzniesiono w latach 1903 -1905. Kościół zbudowano z cegły wypalanej na miejscu, według projektu architekta Józefa Piusa Dziekońskiego. Inwestycję sfinansowali parafianie. W 1983 roku budowlę wpisano do rejestru zabytków.
II wojna światowa we wspomnieniach mieszkańców
Z okresu II wojny światowej zachowały się wspomnienia mieszkańców oraz proboszcza Wincentego Sobolewskiego. Jak wynika z tych opowieści, pierwsze dni wojny były dość spokojne, choć co pewien czas przelatywały niemieckie samoloty, przez co praca w polu stawała się niebezpieczna.
„Następnego dnia po południu siałem żyto na polu przy drodze z Jakubowa do Wiśniewa, a mój sąsiad Kazimierz Ślusarczyk niedaleko mnie orał pole. Nadleciał samolot niemiecki, zrzucił bombę, która wyrwała wielki dół. Zostawiłem konia i uciekłem do domu. Dopiero późnym popołudniem zakończyłem pracę na polu” – wspomina pan Eugeniusz Kościesza z Jakubowa.
Od 3 września do Jakubowa i okolic zaczęło przybywać coraz więcej osób, początkowo z Mińska i Warszawy, a w kolejnych dniach z zachodniej części Polski. „Tylko od 3 do 10 września samych świeckich i zakonników przeszło przez Jakubów 360, którzy zatrzymali się na posiłek” – napisał w 1947 roku proboszcz Wincenty Sobolewski.
„Przychodzili kupować chleb, mleko, jajka. Kupowali gruszki, które tego roku obrodziły i były bardzo ładne. U nas wszystkie wykupili. Bogatsi ludzie przyjeżdżali nieco później samochodami osobowymi lub ciężarowymi. W Izabelinie koło Jakubowa stały samochody ciężarowe z uciekinierami. Woleli przebywać w lesie, gdzie czuli się bardziej bezpiecznie niż we wsi. Uciekinierzy nie mieli papierosów. Brali papier, wiśniowe liście i z tego robili papierosy” – wspomina Zygmunt Sadoch z Łazisk.
Gdy wojska niemieckie dotarły do Jakubowa, urządziły w kościele punkt sanitarny. Podobny punkt funkcjonował wcześniej dla polskich żołnierzy. Punkt ten Niemcy przekształcili w szpital, zajmując na jego potrzeby plebanię i kościół. Parafianom nie można było wchodzić do kościoła. Jak opowiada pan Kościesza, Niemcy spali w domach. „U nas spało ich siedmiu. Często przychodzili kupować jajka. Za pól kopy jajek dawali pół paczki machorki. Nie mieli wtedy papierosów. Robili je z trzciny, ale nie były dobre. Robili także papierosy z liści orzecha włoskiego, które były lepsze” – wspomina pan Eugeniusz Kościesza.
W 1939 r. Niemcy całkowicie zniszczyli parafialną bibliotekę, a w 1941 r. zabrali z kościoła dwa dzwony, jeden z nich udało się odzyskać. Również wojska sowieckie w 1944 roku dopuściły się grabieży przedmiotów znalezionych w kościele.
Lata powojenne
Po wojnie od parafii w Jakubowie odłączono wsie: Jędrzejów Nowy, Jędrzejów Stary oraz Leonów, które weszły w skład powstającej wówczas parafii w Ignacowie. W latach powojennych powstała Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska”, której zadaniem miało być udzielanie rolnikom pomocy w rozwoju produkcji oraz w zbywaniu produktów rolnych. W 1954 r. Jakubów został zelektryfikowany, a w 1956 r. zradiofonizowany. Pod koniec lat 50. gdy władze komunistyczne ogłosiły „Tysiąc szkół na Tysiąclecie” w wielu miejscowościach, w tym w Jakubowie rozpoczęto budowę szkół zwanych „tysiąclatkami”. Szkołę oddano do użytku w 1961 r. W 1966 r. utworzono ośrodek zdrowia. Jego pierwszym lekarzem był doktor Kiljańczyk.
Według spisu powszechnego w 2021 roku miejscowości liczyła 644 mieszkańców. W latach 1998-2021 liczba ta wzrosła o 17 proc.
Źródła:
- Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom III;
- Gmina Jakubów. Alfabet wspomnień; Daria Anita Lisiecka, Gminna Biblioteka Publiczna w Jakubowie; Jakubów 2020;
- Wrzesień 1939 w powiecie mińskim i gminie Jakubów; Andrzej Karlikowski, 2004;
- parafiajakubow.pl
Dodaj komentarz na Facebooku