Galwiecie – pierwsza osada w Puszczy Rominckiej

Galwiecie.pałac

Galwiecie – wieś położona w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego w powiecie gołdapskim, pomiędzy jeziorami Ostrówek i Rakówek.

Galwiecie to pierwsza osada, która powstała na terenie Puszczy Rominckiej, w czasie kolonizacji Prus. Założona została, podobnie jak majątek ziemski o tej samej nazwie, w 1531 roku. (Gołdap. Z dziejów miasta i powiatu 1971r.) Przy czym ziemie te objęte były zarówno osadnictwem mazowieckim, jak i litewskim.

Pierwszym znanym właścicielem majątku był Maurycy Stolzner, kamerdyner księcia pruskiego, Jana Zygmunta Hohenzollerna. Później należał on do hrabiego Bogislawa Stauffenberga, a w XVIII w. do Wierzbickich – polskiej rodziny szlacheckiej. Daniel Wierzbicki kupił posiadłości w 1726r.  

Dziewiętnastowieczny pałac

W 1828 roku dobra od Wierzbickich nabył Węgorzewski Zakład Kredytowy Ziemski, który sprzedał je H. von Hornowi. Ten zbudował istniejący do dzisiaj późnoklasycystyczny pałac. Sam dwór składał się z kilku części funkcjonalnych, z dziedzińca otoczonego budynkami gospodarczymi, z parku, z rozległej kompozycji krajobrazowej obejmującej jezioro Rakówek oraz z trzech alei dojazdowych (z bardzo długą aleją biegnącą przez pola i las do Czarnowa) i z osady folwarcznej.

Następnie posiadłość przeszła na własność rodziny von der Heyde. Właścicielem był do śmierci Artur Stoessel von der Heyde, a po nim majątek przejęła wdowa, w której rękach Galwiecie pozostawały do lat 30. XX w. Budynek został zniszczony podczas I wojny światowej i odbudowany po wojnie według pierwotnego projektu.

W latach 30. XX w. zadłużony majątek przejęło państwo z przeznaczeniem na parcelację osadniczą. Dwór i część budynków gospodarczych przeznaczono na średnią szkołę rolniczą tzw. służby pracy liczącej do 30 uczniów. Szkoła rolnicza, będąca głównym użytkownikiem obiektu przed II wojną światową, ograniczała się do bieżącej konserwacji i pielęgnacji drzewostanu.

Również podczas II wojny światowej Galwiecie nie uległy zniszczeniu. Później przeszły na własność państwa z przeznaczeniem na cele oświaty rolniczej. Majątkiem administrował początkowo Wydział Oświaty Rolniczej Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku, po czym dwór i zabudowania gospodarcze przyznano średniej szkole rolniczej.

Do 1950 r. prowadzono jedynie bieżące prace naprawcze. Wnętrze dworu przystosowywano do potrzeb średniej szkoły, mającej kształcić specjalistów w zakresie hodowli bydła. Szkoła funkcjonowała do lat 70. XX w., a po jej likwidacji utworzono Państwowe Gospodarstwo Rolne Galwiecie, które w latach 80. przyłączono do PGR Gołdap. Po likwidacji szkoły, we dworze zamieszkiwali pracownicy PGR.

Zarówno pałac, jak też teren parku zaczął ulegać znacznej dewastacji. Wycięto aleje i część drzew parkowych. Przebudowano i zmieniono przeznaczenie części budynków gospodarczych. Rozebrano stodołę stojącą przy północnej pierzei dziedzińca. W końcu, w latach 80 XX w. wycięto już prawie cały stary drzewostan parku, zniszczono kompozycję parkową. Zniszczeniu uległa także dziewiętnastowieczna kaplica stojąca na cmentarzu dworskim. W 1991 r. park dworski wpisano do rejestru zabytków nieruchomych województwa warmińsko – mazurskiego. 

Współcześnie

Obecny układ wsi nie jest uporządkowany, a jednym atrakcyjnym miejscem są pozostałości XIX wiecznego dworu. Dużym atutem miejscowości są pobliskie jeziora Ostrówek i Rakówek oraz rzeka Jarka. Przez wieś przebiegają szlaki rowerowe „Śladami rominckiego jelenia” oraz Green Velo.

Dodaj komentarz na Facebooku

pasek narzędzi