Malowa Góra – wieś położona w województwie lubelskim, w powiecie bialskim, nad rzeką Krzna.
Pierwsze informacje na temat wsi pochodzą z 1451 roku, kiedy to jej dobra należały do rodu Szczyttów. W XVII wieku wieś należała do Hieronima Irzykowicza, następnie do Jana Flemminga, a w drugiej połowie XVIII wieku do rodu Czartoryskich. Po 1830 roku dobra zakupione zostały przez Skarb Państwa.
Parafia w Malowej Górze
W 1464 r. erygowano Parafię Przemienienia Pańskiego. Wieś leżała przy szlaku handlowym, co pozwoliło na szybki rozwój Malowej Góry. Przy kościele wybudowano szpital. Pierwszy drewniany kościół spłonął w 1604 roku.
W latach 1657-1660 wieś na skutek najazdu szwedzkiego bardzo ucierpiała. Szwedzi spalili kolejny drewniany kościół i szpital. W 1782 roku z fundacji Adama Czartoryskiego wniesiono kolejny kościół, który spłoną w 1897 r. Władze carskie nie pozwoliły ani na jego odbudowę, ani na postawienie nowego. Do 1900 r. nabożeństwa odprawiano w dzwonnicy, do której dobudowano szopę. Dopiero po ukazie tolerancyjnym z 1905 można było starać się o pozwolenie na odbudowę kościoła i parafii.
Budowę świątyni rozpoczęto w 1906 według projektu Józefa Piusa Dziekońskiego. W tym samym czasie, w zorganizowanej akcji budowy kościołów katolickich na Podlasiu, powstało ok. 20 świątyń w obowiązującym wówczas stylu neogotyckim. Pierwszy, tego samego autora, powstał w odległym o kilkadziesiąt kilometrów Konstantynowie. Świątynia w Malowej Górze sfinansowana została przez właścicieli okolicznych majątków i włościan. Kościół konsekrowano w 1909 roku i w nieco zmienionym kształcie przetrwał do dziś. W pobliżu kościoła stoi murowana plebania z 1913 roku w stylu dworkowym. W okresie międzywojennym we wsi funkcjonowała spółdzielnia i Kasa Stefczyka.
We wsi jest również zabytkowy cmentarz rzymskokatolicki z drewnianą kaplicą z końca XVIII wieku – dawną dzwonnicą (tą, która służyła za kościół w okresie budowy). Na cmentarzu znajduje się kilka żeliwnych nagrobków z 2 połowy XIX wieku, w tym nagrobek Szymona Laszkiewicza, właściciela dóbr Kobylany.
Współcześnie
W ostatnich latach Malowa Góra znana jest w regionie dzięki spływom kajakowym. Przez wieś przebiega szlak kajakowy Bug – Krzna, obejmujący 150-kilometrowy odcinek rzek w powiecie bialskim. Każdego roku przyjeżdżają tu setki turystów. W okolicach Malowej Góry zaczyna się najbardziej naturalny odcinek Krzny. Wieś w 2021 roku liczyła 123 mieszkańców. W latach 1998-2021 liczba mieszkańców zmalała o 21 proc.
Źródła:
- Katalog Zabytków Sztuki w Polsce. Powiat Biała Podlaska, Tom VIII, Zeszyt 2, red. K. Kolendo-Korczakowa, A. Oleńska, M. Zgliński; Instytut Sztuki PAN; 2006;
- parafia.malowagora.pl
Dodaj komentarz na Facebooku