Starzyna – leśna osada położona w województwie podlaskim, w powiecie hajnowskim.
Miejscowość powstała pod koniec XVIII wieku jako straż leśna, w dawnym powiecie brzeskolitewskim, Wielkiego Księstwa Litewskiego. W czasach panowania Augusta III, w wyniku reorganizacji systemu pilnowania lasów, wzdłuż granicy Puszczy Białowieskie, w małych wsiach, składających się najczęściej z jednego gospodarstwa osadzano strażników i strzelców. Do takich osad należała właśnie Starzyna. Powstała Straż Starzyńska, której podlegało m.in. Orzeszkowo, Długi Brud (Mackiewicze), Kruhłe, Policzna, Smolatyn, Starzyna, Witowo, Werstok, Wojnówka.
„Puszcza Królewska zaczyna się od wsi Zaścianek, obejmuje tereny za Wojnówką, poza rzeką Policzną i poza wsią Policzną, a dalej na wschód zajmuje dwie strony rzeki Policznej razem ze wsią Starzyna, gdzie jest straż puszczy. Potem ta puszcza ciągnie się do dworu Smolatyna i dalej takim pasem wchodzi w parafię wierzchowicką. Ta puszcza nazywana jest Zieloną i wchodzi w ziemie Litwy. I to jest koniec lasów parafii kleszczelewskiej”.
„Opisanie Parafii Kleszczelewskiej do Kościoła Kleszczelewskiego należącej (…)”; 1793r; Archiwum Diecezjalne w Drohiczynie.
Podczas zaboru rosyjskiego miejscowość należała do guberni grodzieńskiej. W okresie I wojny światowej część mieszkańców została przesiedlona w głąb Rosji, a ich gospodarstwa zostały spalone. Jednak po wojnie nie wszystkim bieżeńcom udało się powrócić w rodzinne strony. Przykładowo Piotr Bohdanowicz nie zdążył na przydzielony w 1922 roku pociąg do Polski. Następnego dnia nie pozwolono mu na wyjazd, a w 1937 roku został zabity podczas planowej eksterminacji Polaków.
Prawosławni mieszkańcy Starzyny należeli parafii Podwyższenia Krzyża Pańskiego w Werstoku, z kolei wierni kościoła rzymskokatolickiego do parafii św. Zygmunta w Kleszczelach.
„Do II wojny światowej na terenie parafii we wsi Starzyna istniała drewniana kaplica pw. Matki Bożej Łaskawej, wzniesiona w 1934 roku kosztem Nadleśnictwa Państwowego. Jej poświęcenia w dniu 13 listopada 1934 roku dokonał ks. Antoni Beszta – Borowski (1880-1943), proboszcz i dziekan bielski (1927-1943)”.
drohiczynska.pl
W 2021r. Starzyna liczyła 24 mieszkańców. Od 1998 do 2021 roku liczba mieszkańców wsi zmalała o blisko 68 proc. We wsi funkcjonuje Ośrodek Opiekuńczy Polskiego Komitetu Pomocy Społecznej.
Więcej na temat mieszkańców Starzyny przeczytasz we wspomnieniach Nadziei Jakoniuk: Dziś na wsiach cisza, a kiedyś wszędzie śpiewy były.
Źródła:
- „Osadnictwo wschodniej Białostocczyzny: geneza, rozwój oraz zróżnicowanie i przemiany etniczne”; „Acta Baltico-Slavica”, XI ,1977; Jerzy Wiśniewski;
- polskawliczbach.pl;
- „Jestem, bo wrócili. Przywracanie pamięci w setną rocznicę bieżeństwa” ; Stowarzyszenie OrthNet; Białystok 2017; pod redakcją: Katarzyny Sawczuk, Anny Kondratiuk, Anny Szerszunowicz
Dodaj komentarz na Facebooku