Żegary – wieś położona w województwie podlaskim, w powiecie sejneńskim. W okolicy wsi znajduje się sześć jezior. Największe z nich to Gaładuś.
Pierwsze informacje dotyczące osadnictwa sięgają pierwszej połowy XVI w., kiedy to przez teren ten przebiegała jedna z najważniejszych dróg puszczańskich, łącząca dwór książęcy w Mereczu z Prusami. Zaczątkiem wsi była karczma Żakhory przy rzece Dusi. A nazwisko karczmarza dało temu miejscu nazwę.
W 1786 roku, wraz z dobrami Krasnohrudy (obecnie Krasnogruda), wieś została zakupiona przez Macieja Tadeusza Eysymonta, ostatniego stolnika grodzieńskiego i zarządcę Ekonomii Grodzieńskiej. Wcześniejszym właścicielem był książę Ksawery Massalski.
W 1793 r. z inicjatywy Eysymonta zbudowano w Żegarach modrzewiowy kościół p.w. św. Bartłomieja. Świątynia spłonęła w 1984 r.
„28 listopada 1793 roku Eysymont sporządził akt erekcyjny kościoła na terenie wsi Żegary. Ustanowił fundusz na jego utrzymanie w wysokości 10 000 złotych polskich, zabezpieczając go na przyległości Otkieńszczyzny. Zamierzał z czasem utworzyć nową parafię w Żegarach. Zamiar ten nie doszedł do skutku zarówno za jego życia, jak i spadkobierców. (…) Warto jeszcze przytoczyć opis kościoła we wsi Żegary, fundacji Eysymontów: z drzewa zbudowany, gontami kryty i wieżyczką zakończoną kopułą, blachą krytą, pod jakową umieszczony jest dzwonek.” Źródło: pogranicze.sejny.pl
W podziemiach kościoła chowani byli członkowie rodzin z okolicznych majątków m.in. Eysymontów i Paszkiewiczów. Na pogorzelisku wzniesiono nowy kościół na starej kamiennej podmurówce. Do dziś msze odprawiane w języku litewskim i polskim. Źródło: kosciolydrewniane.pl
Według spisu powszechnego przeprowadzonego w 1921r., wieś zamieszkiwało 207 mieszkańców, w tym 36 Polaków i 171 Litwinów. W okresie II wojny światowej część Litwinów zostało wysiedlonych. Pierwsza szkoła w Żegarach działała potajemnie pod koniec XIX w. W latach 20. XX wieku szkoła funkcjonowała w gospodarstwach mieszkańców, m.in. u rolnika Jonasa Antanavičiusa. Również po wojnie nauczanie odbywało się w domach, z tym że lekcje odbywały się już w języku polskim.
W 2001 roku we wsi powstał litewski młodzieżowy zespół folklorystyczny „Jaunystė” Zespół wykonuje ludowe pieśni i tańce, a także widowiska obrzędowe, korzystając z repertuaru słynnego śpiewaka litewskiego Jonasa Jakubauskasa z Żegar. Wieś jest również ośrodkiem ludowego tkactwa litewskiego.
Dodaj komentarz na Facebooku