Rudawka – wieś położona przy granicy z Białorusią w województwie podlaskim, w powiecie augustowskim, otoczona lasami Puszczy Augustowskiej.
Pierwsze informacje na temat wsi sięgają 1559r. Według Zbiorów K. O. Falka, w tym okresie, należała do leśnictwa perstuńskiego o 20 włókach, a mieszkańcy odbywali pańszczyznę we dworze leśniczego z Wołkusza.
Podczas wojny polsko-szwedzkiej w latach 1655 – 1660 wieś spustoszała. O Rudawce rewizja z 1669 tak pisze: ”ta wieś wszystka przez Moskwę spustoszała, tylko Korobielowa wdowa mieszka i Bednarz.” Kolejnych strat, tym razem spowodowanych zarazą, wieś doświadczyła w roku 1710. Według spisu kamedułów z 1711r. zmarło 25 mieszkańców wsi, przeżyło zaledwie 7.
Przywilejem z 6 stycznia 1667 r. król Jan Kazimierz ufundował na wyspie jeziora Wigry klasztor kamedułów. Jak czytamy w „Studiach i materiałach do dziejów pojezierza augustowskiego” z 1967r., podczas gdy włączono puszczę do dóbr królewskich, wydany został przywilej zweryfikowany na dobra kamedulskie. Zakonnicy otrzymali wchody i łąki zabrane chłopom ze wsi Rudawka, które od dawna do nich należały. Zabrane grunta włączyli do folwarku w Prolejkach.
Kolejna informacja ze Zbiorów K.O. Falka na temat wsi pochodzi z 5 sierpnia 1770r., kiedy to „podczas kiermaszu przy cerkwi ludzie kamedulscy pobili się ludźmi ekonomicznymi”. Miało dojść do pobicia Ludwika Borkowskiego, mieszkającego za Hańczą. „Jedną z przyczyn był spór o łąki i wchody do lasów.” Do momentu kasaty dóbr zakonnych w 1800r., Rudawka była własnością kamedułów. Jednak w kolejnych latach mieszkańcy nadal toczyli spory.
Kaplica św. Anny
„(…) kaplica drewniana w Rudawce o wymiarach: długość 10 m, szerokość 5 m, wysokość 8 m. Trwał o nią spór między łacinnikami i unitami. W 1815 r. ustalono, iż na uroczystość św. Anny czasu nowego stylu (gregoriańskiego) będzie tam odprawiał ksiądz rzymskokatolicki, a czasu starego stylu (juliańskiego) ksiądz grekokatolicki. Nowy spor z 1835 r. spowodował powtórne porozumienie biskupa augustowskiego z chełmskim. Ukazem z 6 listopada 1874 r. cesarz przyznał kaplicę unitom, a w rok potem stała się prawosławną”. „W 1920 r. katolicy rewindykowali tę kaplicę. Podobnie jak kiedyś, obchodzono w niej uroczystość św. Anny i wówczas odprawiała się msza św.” Ks. Witold Jemielity, Dekanat unicki augustowski w XIX i początkach XX w. Materiały do dziejów społeczno-religijnych w Polsce, Lublin 1974.
W 1986r. kaplica św. Anny wpisana została do rejestru zabytków nieruchomych woj. podlaskiego. Obecnie kaplica należy do rzymskokatolickiej parafii św. Marii Magdaleny w Mikaszówce.
Cmentarz żołnierzy z okresu I wojny światowej
Na terenie wsi mieści się również cmentarz żołnierzy z okresu I wojny światowej. Kwaterą żołnierską opiekują się harcerze ze Szczepu 99 Warszawskich Drużyn Harcerskich i Gromad Zuchowych.
Rudawka w czasie działań wojennych kilkakrotnie przechodziła z rąk do rąk. 18 lutego 108 Pułk Piechoty idący w straży tylnej XX Korpusu rosyjskiego wyparł z niej oddziały niemieckiej 31 Dywizji Piechoty z XXI Korpusu. W tym czasie Rudawka była przez krótki okres ostrzeliwana przez dwie haubice rosyjskie, ustawione w niedalekiej Mikaszówce. Wieś stała się centrum aktywności rosyjskiej przez następne kilka dni. Po nieudanej próbie przedarcia się przez śluzę Wołkuszek w kierunku Grodna Rosjanie opuścili Rudawkę, przebijając się 20 lutego na południe w stronę Lipska. Wieś przeszła w ręce Niemców, którzy założyli w niej szpital polowy. Wojsko rosyjskie gościło w Rudawce ponownie około 23 lutego, kiedy to niedobitki 108 Pułku Piechoty z dowódcą na czele nocowały potajemnie we wsi pod bokiem Niemców. Pamiątką działań wojennych jest kwatera wojskowa na cmentarzu w Rudawce, w której – według relacji mieszkańców – spoczywają we wspólnej mogile ciała żołnierzy obu walczących stron. Źródło: Gmina Płaska; http://www.plaska.pl/
W 1989r. cmentarz rzymskokatolicki wpisany został do rejestru zabytków nieruchomych woj. podlaskiego.
Śluza Kurzyniec
Znaczny rozwój miejscowości nastąpił podczas budowy Kanału Augustowskiego w latach 1824–1836, spowodowany napływem robotników z różnych regionów Polski. W pobliżu wsi położona jest śluza Kurzyniec, jedna z 18 wybudowanych na Kanale Augustowskim. Budowę śluzy w 1828 roku rozpoczął por. inż. Konstanty Jodko, a zakończył w roku 1829 ppor. inż. F. Wielhorski. Śluza była nieczynna od 1939 roku do czerwca 2007 roku. Jednokomorowa śluza jest położona na 81 kilometrze Kanału Augustowskiego. Jej długość wynosi 44,6 m., a szerokość 6 m. Różnica poziomów wody to 2,98 m. Śluza to także polsko – białoruskie, wodne przejście graniczne Rudawka-Lesnaja.
Przez Rudawkę przebiega szlak dydaktyczny ,,Bocianisko” im. prof. Andrzeja Batko oraz rowerowe: Podlaski Szlak Bociani i Wzdłuż Kanału Augustowskiego.
Rozporządzeniem Prezydenta RP, 2 września 2021r. miejscowość znalazła się w obszarze stanu wyjątkowego. Z kolei rozporządzeniem ministra spraw wewnętrznych i administracji z 30 listopada 2021 r. znalazła się w strefie czasowego zakazu przebywania, do 30 czerwca 2022r.
Dodaj komentarz na Facebooku